De vijf Vlaamse universiteiten draaiden in 2022 voor het eerst gezamenlijk verlies.(1) Ook de Vrije Universiteit Brussel (VUB) kreeg het hard te verduren onder de stijgende kosten (energiefacturen, loonkosten en bouwkosten) en besparingen vanuit de Vlaamse Overheid. De VLIR (Vlaamse Interuniversitaire Raad) trok aan de alarmbel en wees naar een structurele onderfinanciering van het hoger onderwijs vanuit Vlaanderen.(2) Door de opeenvolgende maatregelen en besparingen van de Vlaamse Overheid sinds 2008, werd er in 2022 350 miljoen euro minder ontvangen.(3)
Hoewel in 2023 het systeem van de indexprovisie werd ingevoerd, waardoor de impact van de spilindex voor de personeelskosten wordt opgevangen, en er nu ook voor 2024 59 miljoen euro werd beloofd om de duurdere werkingskosten van de afgelopen jaren te vereffenen,(4) compenseert dit niet helemaal, omdat een deel samenkomt met extra opdrachten. De bijdrage van de Vlaamse Overheid is dus helaas een druppel op een hete plaat.
In zijn Septemberverklaring maakte Vlaams minister-president Jan Jambon bekend dat de Vlaamse Overheid 280.600 euro extra middelen aan de VUB geeft om de druk op studentenvoorzieningen te verlichten (5). Ook wordt 1 miljoen uitgetrokken voor de bouw van extra koten in Brussel via Brik vzw, met als doel om studenten aan een betaalbaar kot te helpen. Er is in Brussel namelijk een tekort van meer dan 10.000 koten. (6) Wij stellen deze extra financiële middelen uiteraard op prijs, maar ze zijn onvoldoende om de toegenomen noden van studenten op te vangen.
Wegens het systematisch gebrek aan middelen moeten universiteiten besparen en noodzakelijke renovaties en investeringen in onderwijs- en onderzoeksinfrastructuur uitstellen. Er is niet voldoende personeel om het groeiend aantal studenten voldoende te begeleiden in hun studies. Dat heeft invloed op de kwaliteit van het onderzoek en het onderwijs. En dus ook op de ontwikkelingskansen van studenten én hun toekomst: Hoe kan het ook anders. Tegelijk draaien studenten op voor de factuur via het stijgende inschrijvingsgeld en steeds duurdere studentenvoorzieningen (studiemateriaal, resto-maaltijden, huisvesting, …). Zo vallen heel wat studenten uit omwille van financiële redenen. Het rapport van de VVS van 15/12/2022 bevestigt en benadrukt de urgentie van de situatie. (7)
“We betalen als student steeds meer voor steeds minder.” zegt Diewert Seynaeve, voorzitter van de VUB-Studentenraad. “Een gehypothekeerde toekomst is een prijs die we echter weigeren te betalen. Wij hebben recht op kwaliteitsvol en betaalbaar onderwijs. (8) Het gepassioneerde personeel dat ons hoger onderwijs dagelijks op wereldklasse laat draaien, moet de nodige ademruimte krijgen om dit te blijven doen. Zeker in een wereld waarin kennis onder druk komt. Extra financiering in de kenniseconomie die Vlaanderen sterk houdt, is geen leuke extra, maar een levenslijn voor de toekomst van deze en volgende generaties.
Toegankelijk en democratisch hoger onderwijs is dé investering van de samenleving in haar toekomst. Als Studentenraad van de VUB sluiten we ons aan bij de verschillende actoren die de onderfinanciering van ons onderwijs aankaarten. We vragen uitdrukkelijk aan de Vlaamse Overheid om hun decretale verplichtingen niet enkel tegemoet te komen, maar ook om het hoger onderwijs een prioriteit te maken: stop de besparingen, investeer in onze toekomst.
Studentenraad Vrije Universiteit Brussel
1 Artikel De Tijd 06/09/2023 https://www.tijd.be/politiek-economie/belgie/vlaanderen/vlaamse-univers…
2 Artikel de TIjd 06/09/2023 https://www.tijd.be/politiek-economie/belgie/vlaanderen/universiteiten-…
3 Artikel De Standaard 25/09/2023 https://www.standaard.be/cnt/dmf20230924_96981476
4 Artikel Veto 25/09/2023 https://www.veto.be/onderwijs/59-miljoen-extra-naar-hoger-onderwijs/333…
5 Cfr Persmededeling Ben Weyts 22/09/23
6 Artikel Bruzz 25/09/2023 https://www.bruzz.be/politiek/vlaanderen-brussel-krijgt-extra-kinderopv…
7 Standpunt VVS 15/12/2022 https://vvs.ac/standpunt/standpunt-studiekosten-2022/
8 Artikel VRT NWS 15/12/2022 https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2022/12/19/noodkreet-vvs/#:~:text=De%20Vla….